Povodom obeležavanja Nacionalnog dana bez duvanskog dima u organizaciji Zavoda za javno zdravlje, Crvenog Krsta, Doma zdravlja i Saveta za zdravlje grada Zaječara održana je tribina 26. januara 2017. godine u velikoj sali Skupštine grada za učenike srednjih škola.
Tribini su prisustvovali učenici prvog razreda Medicinske škole, Gimnazije i Ekonomske škole. Tom prilikom je održana edukativna prezentacija pod sloganom ,, Odrasli puše i mene guše,, gde je stavljen akcenat na štetnost pasivnog pušenja, podizanje lične svesti o štetnosti duvanskog dima kao i promocije zdravih stilova života. Pre prezentacije učenicima je podeljen pre-test informisanosti o štetnosti duvana, a na kraju prezentacije završna aktivnost je bila evaluacija rešenih testova kao i kratka obrazloženja od strane predstavnika Crvenog krsta. Podeljen je zdravstveno-edukativni materijal ( flajeri, brošure o štetnosti duvana).
Edukativna prezentacija je sadržala delove koji se odnose na štetne efekte izlaganja duvanskom dimu,posebno po zdravlje dece i mladih kao i rezultate Istraživanja o efektima i stavovima u vezi sa Zakonom o zaštiti stanovništva od izloženosti duvanskom dimu koje je sprovedeno 2015. godine :
Upotreba duvana je povezana sa blizu šest miliona smrtnih slučajeva širom sveta godišnje, uključujući i 600.000 smrtnih slučajeva koji su nastali zbog izlaganja duvanskom dimu. Duvanski dim, koji sadrži više od 7000 hemijskih materija, od čega su preko 70 kancerogene materije, povezan je sa obolevanjem od malignih bolesti, sa bolestima srca i krvnih sudova i disajnih puteva.
Deca izložena duvanskom dimu češće obolevaju od akutnih i hroničnih upala donjih respiratornih puteva, infekcija srednjeg uha i imaju češće astmatične napade koji su jačeg intenziteta. Izloženost duvanskom dimu predstavlja profesionalni rizik za ugostiteljske radnike kome su oni izloženi u radnom vremenu, te je i njima potrebno obezbediti zdravu i bezbednu radnu sredinu.
Ne postoji bezbedan nivo izlaganja duvanskom dimu, pa efikasna zaštita podrazumeva potpunu eliminaciju duvanskog dima iz svakog zatvorenog javnog i radnog prostora, jer samo okruženje 100% bez duvanskog dima može da zaštiti ljude od štetnog dejstva sastojaka duvanskog dima. Okruženje bez duvanskog dima sprečava započinjanja pušenja i ima pozitivan uticaj na odvikavanje od pušenja, smanjenje razbolevanja i smrtnosti zbog pušenja, čime se smanjuju troškovi za lečenje osoba koje obole zbog pušenja.
Stanovnici Srbije u značajnom procentu izloženi su duvanskom dimu. Rezultati Istraživanja zdravlja stanovništva 2013. godine pokazuju da je više od polovine stanovništva starijeg od 15 godina izloženo duvanskom dimu u zatvorenom prostoru i da je 47% nepušača zabrinuto zbog štetnih posledica duvanskog dima po sopstveno zdravlje. Podaci iz Globalnog istraživanja o upotrebi duvana među mladima u Srbiji (2013.) pokazuju da je 63% učenika starosti 13–15 godina izloženo duvanskom dimu u svojim domovima i 61% na zatvorenim javnim mestima. Ovako visokoj izloženosti duvanskom dimu, a posebno na mestima na kojima pušenje nije zabranjeno tj. zakonski regulisano, svakako doprinosi i visoka tolerantnost društva prema upotrebi duvana.
Zakon o zaštiti stanovništva od izloženosti duvanskom dimu usvojen je 2010. godine. Ovim zakonom se zabranjuje pušenje na radnim i javnim mestima i u javnom prevozu, dok je u ugostiteljskim objektima pušenje i dalje dozvoljeno. Rezultati istraživanja koja se redovno sprovode od 2010. godine pokazuju da je došlo do smanjenja izloženosti duvanskom dimu, posebno na mestima koja su regulisana zakonom.
Ključni rezultati Istraživanja o efektima i stavovima u vezi sa Zakonom o zaštiti stanovništva od izloženosti duvanskom dimu koje je sprovedeno 2015. godine su sledeći:
- Pušenje je dozvoljeno u svim prostorijama u skoro polovini domaćinstava u Srbiji (46%), a tek u svakom desetom domaćinstvu pušenje je dozvoljeno samo na terasi/dvorištu (10%);
- Više od dve trećine punoletnih građana Srbije, pušača i nepušača, izloženo je duvanskom dimu u svojoj kući (65%), dok je 75% odraslih stanovnika izloženo duvanskom dimu u kući prijatelja/rođaka;
- Uprkos zabrani pušenja, svaki peti odrasli građanin Srbije (20%) izložen je duvanskom dimu na radnom mestu, dok je 5% stanovništva izloženo duvanskom dimu u obrazovnoj ustanovi;
- Svaki drugi odrasli stanovnik Srbije (52%) izložen je duvanskom dimu na mestima na koje izlazi;
- Svakom drugom punoletnom stanovniku (51%) smeta izloženost duvanskom dimu na mestima na koje izlaze, dok 56% stanovništva navodi da im smeta izloženost duvanskom dimu na radnom mestu;
- Više od dve trećine (72%) odraslog stanovništva podržalo bi zabranu pušenja na dečjim igralištima, a 35% smatra da bi pušenje trebalo zabraniti u parkovima.
Odsek za promociju zdravlja ZZJZ Timok
Marina Vojnović
KOMENTARI