U izdanju Muzeja Krajine nedavno je publikovana knjiga “Vrelo-Šarkamen kod Negotina tetrarhijska rezidencija Maksimina Daje“, čiji su autori Gordan Janjić, Sofija Petković i Igor Bjelić.
Iako je ovo nalazište bilo poznato još od 1889. kada ga je prvi put zabeležio Feliks Kanic, a prvi skicirao arhitekta Đurđe Bošković 1947. godine, “Vrelo” se prvi put istraživalo 1975. a intenzivnije tek od 1994. pa sve do 2003. Posle desetogodišnje pauze istraživanja su nastavljena 2013. i od tada su redovna.
-Monografija je nastala kao ideja nas troje autora, koji smo i učesnici i realizatori projekta “Vrelo-Šarkamen, arheološka istraživanja, prezentacija i promocija“, da na jednom mestu predstavimo sve do sada najznačajnije urađeno na ovom lokalitetu. To je urađeno sa osvrtom na sve dotadašnje bezuspešne pokušaje da se započne sa sistematskim istraživanjem, pa kroz prirodne karakteristike i sve do arheoloških otkrića i naučne interpretacije rezultata – kaže Gordan Janjić, koordinator na projektu “Vrelo-Šarkamen”, arheolog i viši muzejski savetnik Muzeja Krajine u Negotinu.
Kada je krajem 19. veka austrougarski istraživač Feliks Kanic u Šarkamenu kod Negotina pronašao ostatke rimskog utvđenja niko nije ni slutio da je baš tu u šarkamenskim brdima, daleko od svih puteva, jedan carski imperator gradio sebi palatu s kraja trećeg i početka četvrtog veka.
Iznenađenje je bilo još i veće kada je 1996. u središtu kripte mauzoleja otkrivena grobna jama sa ostacima kremirane osobe, a u niši pored set ženskog zlatnog nakita. Baš sa tog mesta se majka imperatora Maksimina Daje, čiji je brat Galerije u svom rodnom mestu podigao Feliks Romulijanu, carsku palatu, jedini arheološki lokalitet u Srbiji koji se nalazi na Uneskovoj listi svetske baštine, uzdigla među bogove.
-Ovo je jedinstveni slučaj na teritoriji čitavog Rimskog carstva da su u carskom mauzoleju sačuvani osteološki ostaci pokojnika i grobni nalazi i to u vidu ličnog nakita člana carske porodice – podseća Janjić.
Knjiga o lokalitetu koji još uvek intrigira stručnu javnost svojim neobičnim arhitektonskim rešenjima i tajnom koja još uvek čeka da bude otkrivena, vodi čitaoce kroz istorijat dugog traganja arheologa za razlozima za izgradnju carske palate na teško pristupačnom terenu šarkamenskog Vrela, ali i rezultate dugogodišnjih arheoloških istraživanja ovih prostora.
Šarkamen je u svemu jedan arhitektonski dragulj, ističu arheolozi, potpuno jedinstven. Njegovi bedemi su deblji i masivniji od gamzigradskih. Na Feliks Romulijani je širina bedema dva i po metra, na Vrelu tri i po. Arheološke radove koje arheolozi dr Sofija Petković, naučni saradnik Arheološkog instituta u Beogradu i Gordan Janjić kontinuirano sprovode na “Vrelu”, poslednjih godina prati i konzervacija.
-Suština je da arheološka istraživanja prate konzervatorsko – restauratorske radove jer će time i biti ostvaren cilj Muzeja Krajine da na pravi način prezentuje svetski vrednu kulturnu baštinu, jednu od retkih carskih palata van Rima, a definitivno i jedini carski mauzolej van Rima sa setom carskog zlatnog nakita. Meni je kao Negotincu želja da imamo dobru prezentaciju kulturnog nasleđa da bi neko ko dođe to mogao da vidi – kaže Janjić.
Knjigu “Vrelo – Šarkamen kod Negotina tetrarhijska rezidencija Maksimina Daje” Gordana Janjića, Sofije Petković i Igora Bjelića publikovao je Muzej Krajine u Negotinu, a objavljivanje je omogućilo Ministarstvo kulture i informisanja.
KOMENTARI