“Borski biseri turizma u timočkoj nisci“(7)
Trešnje i bukovače na Dubašnici
“Vitka zatalasana površ Dubašnice, sa gustim šumama i proređenim šumarcima, travnim kompleksima i proplancima, koja preko leta oživi nostalgičnim zvonom medenice na ovnu predvodniku, blekom ovaca i jaganjaca, mukom govedi, udaljenim glasovima i lavežom pasa—čuvara, dok preko zime utone u belu tišinu, u kojoj kao da nema života; bez stalnih žitelja i bilo kakvog caobpaćaja, sa uvek čistim, pa i preko leta svežim vazduhom, koji opija i navlači san na oči, predstavlja redak kutak na ovoj planeti, čiji je životni ritam potpuno usporen, kutak u kome čovek zaboravlja vreme, brige, koje, odakleje, kuda dalje…
Dr Radenko Lazarević
Ovako je opisao lepote ovog kraja dr Radenko Lazarević*, koji je sa grupom speleologa, u drugoj polovini sedamdesetih godina prošlog veka, istražio veliki broj pećina na potezu Zlotskog kanjona i Dubašnice.
Poznati speleolog u svojoj knjizi “Zlotske pećine“ ne krije inpresije: “To je još jedna retka oaza, nadomak uzavrelog bakarnog grada u urbanizirane ravnice, u kojoj još biju damari dalekog početka naše civilizacije; to je netaknuta životna sredina poslednjih letnjih stočara iz istočne podgorine Kučaja, koji se sada više ne zadržavaju od Đurđeva do Mitrova dana; carstvo kao rubin crvenih i sjajnih jagoda, tamnocrvenih baršunastih malina, zlatnih lešnika, dostojanstvenih pečuraka; kraj čijim podzemljem žure penušave reke, gradeći hale, vodopade, jezera i čudesan pećinski nakit.“
Dubašnica: neprohodna lepota
U jednom od mnogih dokumentarnih medijskih priloga se otkriva:
“Prema projektu dr Radenka Lazarevića za uređenje Zlotskih pećina za turističke posete, duž platoa u koji su usečeni svi kraci Zlotskog kanjona bio bi izgrađen kružni put Borsko jezero-Dubašnica-Zlot-Bor i od njega sporedni krak koji bi vodio do ivice kanjona iznad kule na uređeni vidikovca. Odatle ivicom Mikuljskog i Lazarevog kanjona vodila bi pešačka staza koja bi se iznad ulaza u pećinu Vernjikicu spajala sa kružnim putem.
Stazu koja vodi pored vidikovca “Sovina glava“ Lazarević je planirao da posebno maštovito uredi. Kod “Šiljate kapije“ bi pisalo: “Još nije kasno da se vratite“, a kod tunela kroz “Glavu slona“: “Ako se sada vratite, pokajaćete se“. U steni “Sovine glave“ je i pećina gde je planirano da bude bife, ali, po svemu sudeći, svi ti planovi čekaju neko drugo vreme i neke druge ljude“.
Šta se promenilo u protekle četiri decenije? Da li je to ovo vreme i da li su to ovi ljudi, prosudite sami.
„Bazeni“ u Brestovačkoj banji
Stavljamo vam na uvid još jednog izvoda iz “Prostornog plana opštine Bor, strateški deo plana- Turizam, sport i rekreacija“.
“Potencijali prostornog razvoja opštine Bor su:
– Značajni potencijali za razvoj turizma u pogledu geografskog položaja, prirodnih uslova, prirodnih i kulturnih dobara, objekata rekreacije i sporta, javnih službi i usluga, manifestacija i dr., a posebno u pogledu turističkog smeštaja (u Boru, uključujući mogući privatni smeštaj, na Borskom jezeru, u Brestovačkoj banji, u vikend kućama, u Zlotu, Šarbanovcu, Metovnici, kao i u započetom centru na Crnom vrhu);
-solidna izgrađenost objekata rekreacije i sporta u gradu Boru, u Brestovačkoj banji, na Borskom jezeru, Crnom vrhu (skijalište), Stolu, Dubašnici i Zlotskim šumama (lovišta).
Ograničenja prostornog razvoja opštine Bor su:
– ograničenja za razvoj turizma na delu teritorije ugrožene životne sredine i prirode (posebno u Boru i okolini); ograničeni reljefni uslovi za celogodišnju ponudu; nedovoljno uključivanje prirodnih i kulturnih vrednosti u turističku ponudu; neplanska gradnja i neuređeni sadržaji Brestovačke banje (zdravstveni, sportsko-rekreativni, kulturni sadržaji) i Borskog jezera (plaže, punktovi sportova na vodi, ribolovne staze); neplanska izgradnja vikend kuća nedovoljne komunalne opremljenosti; nedostatak i nizak nivo obučenosti kadra u turističkom menadžmentu i marketingu; neorganizovan turističko-informacioni sistem u pogledu kapaciteta smeštaja, promocije turizma, kao i registracije, kategorizacije i kontrole objekata u funkciji turizma.
Dinamika izgradnje hotela na Crnom vrhu
Ciljevi prostornog razvoja po oblastima:Turizam
Operativni ciljevi razvoja turizma su:
-zaštita i unapređenje temeljnih uslova i resursa turizma – prvenstveno životne sredine i prirode;
-organizovanje, uređivanje i korišćenje turističkih prostora po kriterijumima i standardima zaštite životne sredine, prirode, prirodne i kulturne baštine; uključivanje turizma u unapređenje kvaliteta životne sredine, očuvanje i promociju prirodnih vrednosti i kulturnog nasleđa (organizaciono, finansijsko i dr.);
-podsticanje razvoja turističkih aktivnosti sa najpovoljnijim uslovima za maksimalno produženje turističke sezone: unapređenjem postojećih vidova poslovnog, manifestacionog, i ekskurzionog turizma, kao i banjskog, izletničko-rekreativnog, dečijeg/omladinskog, lovnog, sportskog i kongresnog turizma; organizovanjem vidova izletničkog i stacionarnog zimskog i letnjeg sportsko-rekreativnog turizma i seoskog turizma, kao i izletničkog – spomeničkog, ekološkog, etnološkog, lovnog i ribolovnog turizma, geoturizma i dr.;
-organizovanje jedinstvene ponude grada, turističkih centara, punktova i sela, kao i ponude u prostoru Opštine (turistički smeštaj, javne službe, sportsko-rekreativni sadržaji,
izletnički i planinarski itinereri, lovišta i dr.);
-intenziviranje turističke saradnje sa opštinom Zaječar (na motivima bliskih resursa, usluga aerodroma u Boru, termomineralnih izvora u Nikoličevu i dr.);
-kvalitetno saobraćajno povezivanje opštine Bor sa Dunavom i drugim destinacijama u susednim opštinama;
-kompletno saobraćajno povezivanje turističkih resursa i sadržaja Bora i okoline (javni prevoz, Evropski pešački koridor E4, kao i izletničke i planinarske staze za pešake, planinske bicikliste, jahače i druge staze);
Domaćinstvo u Zlotu:sve je tu samo nema seoskog turizma
-obnova i kompletiranje tehničke infrastrukture i komunalne opreme u funkciji turizma(vodosnabdevanje, kanalizacija, energetske i telekomunikacione instalacije, eliminacija smeća, uređenje pijaca, javnih zelenih površina i dr.);
-aktiviranje komplementarnih aktivnosti posredstvom turizma (razvoj sela i poljoprivrede, male privrede, javnih službi, saobraćaja i dr.), uz očuvanje, prezentaciju i aktiviranje vrednosti prirodne i kulturne baštine;
-obezbeđivanje obima i standarda servisa i javnih službi (posebno trgovine, zanatskih servisa, zdravstva, kulture, administracije i dr.), u skladu sa potrebama stalnih stanovnika i turista; i
-uspostavljanje informacionog sistema i sistema monitoringa o smeštajnim kapacitetima i turističkom prometu Opštine.
Redakcija “Timočkih“
Izvor:“Prostorni plan opštine Bor, strateški deo plana- Turizam, sport i rekreacija“, publikacija Dr Radenko Lazarević “Zlotske pećine“, izdata 1978. godine.
*Dr Radenko Lazarević završio je Prirodno-matematički fakultet u Beogradu i postao doktor nauka 1959. Objavio je brojne knjige na teme speleologije, glaciologije, kartiranja erozije, eksperimentalnih istraživanja vodne erozije, o klizištima. Autor je 170 naučnih radova iz ovih oblasti, a uradio je više desetina speleoloških projekata i studija.
Projekat “Borski biseri turizma u timočkoj nisci” sufinansira se sredstvima iz budžeta Opštine Bor – “Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva”
KOMENTARI