„Arheologija u službi turističkog razvoja“ (7)
Atrakcije kulturno-istorijskog nasleđa, kao što su arheološki lokaliteti, važan su segment turističke ponude Srbije. Zahvaljujući arheološkim lokalitetima iz doba praistorije, poput Lepenskog vira, Vlasca, Rudne glave i drugih, područje opštine Majdanpek ima poseban potencijal za razvoj arheoturizma u ovom delu Srbije, pa i šire, posebno kada se pomenutoj pridoda i baština iz perioda rimske dominacije.
Povezivanjem istraženih lokaliteta koji bi se, naravno, za posete, najpre, morali da urede, ovo bi područje moglo da postane ne samo jedna od top destinacija već i dobije top sadržaj na kakvom bi mu u svetu mogli da zavide.
Tragom vesti da će u Atini početkom naredne godine biti održan okrugli sto na temu „Arheologija u službi turizma“ na koji su pozvani ne samo turistički poslenici i iz ove sredine, nameće se pitanje zašto nešto slično nismo organizovali i sami, polazeći od toga da je sa srpske i sa rumunske strane, postojala blistava mezolitska kultura. Tu je i drugo pitanje, do kada će se u ovoj sredini govoriti o brojnim, a neiskorišćenim šansama za razvoj turizma. Godinama je to bio i arheološki lokalitet Lepenski vir koji je pune četiri decenije posle otkrića posetioce dočekivao pod krovom od salonita na nesigurnim, nakrivljenim drvenim stubovima, a da se sa svakom smenom vlade u tadašnjoj državi pripremao novi projekat uređenja lokaliteta.
Tek kada je oformljen tim pregalaca na lokalu koji su na ideji za adekvatno rešenje za svetski poznat lokalitet istrajavali, krenulo se pravim putem, pa je za par godina podignuto velelepno zdanje i stvoren Centar za posetioce koji u poslednjih 10 godina turisti ne zaobilaze. Posećuju ga domaći, ali mnogo redovnije strani turisti. Nema sumnje da bi sa ništa manjim interesovanjem destinacija tih posetilaca bio i Vlasac, u neposrednoj blizini, ali i 30-tak kilometara udaljena Rudna glava kao kolevka razvoja evropskog rudarstva da se tu bilo šta može da vidi od već dugo poznate priče o svetski značajnim lokalitetima. Na žalost, za njihovo uređenje, adekvatnu zaštitu, prezentaciju i dostupnost još nije urađeno ništa. A da jeste, samo bi se moglo zamisliti koliko bi boravak svakog pojedinca u ovom kraju bio kvalitetniji da krene redom u obilazak od Lepenskog vira, njegovog “starijeg brata” Vlasca, prema Trajanovoj tabli i usput poseti neke od pećina uz obale Dunava(poput pećine iznad Trajanove table u kojoj su pronađeni tragovi života neandertalaca i modernih ljudi) ili u zaleđu koje kriju još starije tragove života. Posle toga bi mogao da se okrene arheološkim lokalitetima koje svedoče o prvom rudarenju i rudnicima na tlu Evrope, od praistorije do ovih dana. Pa da i zbog toga obiđe par pećina i čuje još koju fascinantnu priču na osnovu tragova starih koliko vreme iz kojeg potiču.
Tu, naravno, nije kraj priče o vrednim arheološkim lokalitetima na području opštine Majdanpek. Boravak Rimljana ostavio je dubok trag, a mnogi, višeslojni lokaliteti, naselja i nekropole, utvrđenja, kule stražare, putevi, javni spomenici, opredeljeni u rimsku ili srednjovekovnu epohu takođe bi mogli da budu veoma zanimljivi posetiocima, turistima, naučnoj i široj javnosti.
Sa Miroča i rimskog utvrđenja Gerulata, koje je ove godine obradovalo i istraživače i javnost mogli bi da se spuste do dunavskih obala i Trajanove table ( Tabula Traiana, natpis postavljen na stene kanjona Donje Klisure – Kazana, vidljiv samo s Dunava), pogledaju jedno je od najznačajnijih svedočanstava o Trajanovim građevinskim aktivnostima na Dunavu i pripremama za rat sa Dačanima. Tu su i ostaci Trajanovog puta – Trajanov kanal (Sipski kanal), a onda i čuveni Trajanov most na Pontesu, kod Kostolca(izgradio ga je Apolodor početkom 2. veka). Imalo bi tu još puno usputnih i stanica u produžetku koje bi prosečan turista iz zemlje i inostranstva rado pohodio da tu može da vidi makar deo onoga o čemu kao svetski vrednom blagu bruji naučna javnost.
Još iz perioda kada su obavljena arheološka iskopavanja na području Đerdapa od 1964. do 1970.godine kao najveća su prekretnica u srpskoj arheologiji, malo je godina prošlo, a da nakon svojih istraživanja tokom leta arheolozi nisu svetskoj stručnoj javnosti ponudili nova saznanja. Sa obala Dunava koji je nekada bio istočna granica Rimske imperije posetioci bi mogli da ponesu i druge manje poznate priče i saznanja istraživača. Eto, recimo, da je sjajno što je rumunski naziv za Đerdap Gvozdena kapija. Jer, blago koje Đerdap ima i treba da se čuva iza gvozdenih vrata. Ali i otvore i pokažu zainteresovanoj javnosti…
D.V.
Projekat „Arheologija u službi turističkog razvoja“ sufinansiran je iz budžeta Opštine Majdanpek. „Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva“.
KOMENTARI